Co zrobić, gdy temperatura płynu chłodzącego rośnie ponad miarę? Czy można jechać dalej, czy też lepiej się zatrzymać?

Silnik spalinowy pracuje najlepiej po osiągnięciu temperatury od 80°C do 95°C. Powyżej tego optimum mogą zacząć się problemy wynikające z nadmiernej temperatury. Jakiego typu problemu? Co może ulec uszkodzeniu na skutek wzrostu temperatury silnika? W jaki sposób każdy kierowca powinien na takie zjawisko zareagować?

Przyczyny nadmiernej temperatury płynu chłodzącego. Od czego silnik tak mocno się grzeje?

Wysoka temperatura płynu chłodzącego nie bierze się znikąd. Nigdy nie jest tak, że w pełni sprawna i prawidłowo eksploatowana jednostka napędowa zaczyna nagle osiągać wartości temperaturowe wykraczające ponad to, co przewidzieli jej producenci. Najczęściej za wzrostem temperatury silnika, a więc i płynu chłodzącego, stoją:

• niski poziom płynu chłodzącego – co może to być efektem wycieku z układu chłodzenia i zmniejszenia ilości (a więc i skuteczności) krążącego w nim płynu;
• awaria termostatu – termostat reguluje temperaturę płynu chłodzącego, włączając i wyłączając przepływ płynu przez chłodnicę. Jeśli „zatnie się” w pozycji zamkniętej, płyn nie będzie mógł ulec schłodzeniu;
• niesprawna pompa wody – pompa wody odpowiada za obieg płynu chłodzącego w układzie. Jeśli pompa przestaje działać lub działa z opóźnieniem, odbija się to na temperaturze chłodziwa;
• uszkodzony wentylator chłodnicy – wentylator pomaga schłodzić płyn chłodzący w momencie, gdy pojazd stoi lub porusza się przy niskich prędkościach. Awaria wentylatora uniemożliwia efektywne chłodzenie płynu, prowadząc do wzrostu jego temperatury;
• zatkany układ chłodzenia – osady, kamień kotłowy lub zanieczyszczenia mogą blokować przepływ płynu chłodzącego w chłodnicy, prowadząc do wzrostu jego temperatury.

Wiele z przyczyn nagłego wzrostu temperatury płynu chłodzącego wynika z uszkodzeń samej chłodnicy. Jeśli ta zostanie uszkodzona lub zapowietrzona, nie będzie w stanie prawidłowo chłodzić płynu, a to kończy się jego przegrzaniem.

Co zrobić, gdy temperatura płynu chłodzącego gwałtownie rośnie? Jak należy się zachować?

Moment, w którym kierowca zauważy nagły wzrost temperatury silnika, zawsze jest stresujący. A ponieważ stres nie sprzyja podejmowaniu racjonalnych decyzji, należy przede wszystkim zachować spokój. W końcu wzrost temperatury chłodziwa nie oznacza wcale nagłej katastrofy. Zamiast nerwowych ruchów, na początek:

• zwróćcie uwagę na wskaźniki na desce rozdzielczej;
• włączcie ogrzewanie – choć latem bywa to mocno niekomfortowe, włączenie ogrzewania w kabinie pomoże Wam odprowadzać ciepło z silnika, a więc i obniżyć tymczasowo temperaturę płynu chłodzącego;
• zatrzymajcie pojazd w bezpiecznym miejscu i wyłączcie silnik, aby zapobiec dalszemu przegrzewaniu się chłodziwa.

Co dalej? Czy powinniście zaglądać pod maskę? Z tym nie ma się co śpieszyć. A już na pewno nigdy i pod żadnym pozorem nie odkręcajcie od razu zbiornika płynu chłodzącego. Przy nadmiernie rozgrzanym silniku może wówczas dojść do wyrzutu gorącego płynu pod dużym ciśnieniem, a to co grozi poparzeniami i – niestety – często są to niebezpieczne poparzenia twarzy. Poczekajcie, aż silnik ostygnie, zanim zdecydujecie się na tego typu działania.

Skoro jednak nie można odkręcać zaraz zbiornika, to jak sprawdzić poziom płynu chłodzącego?

Przede wszystkim musicie poczekać do ostudzeniu silnika i dopiero wówczas sprawdzacie poziom płynu chłodzącego. Jeśli będzie go zbyt mało, uzupełnijcie go odpowiednim chłodziwem (sprawdźcie instrukcję, jaki płyn jest odpowiedni dla Waszego pojazdu). Przy tej okazji warto również sprawdzić, czy nie ma nigdzie wycieków, jeśli bowiem płyn chłodzący ucieka z układu, problem z jego przegrzewaniem będzie stale powracał.

A czy można dolać wody zamiast płynu chłodzącego?

Woda to ostateczność, a jeśli już na nią się decydujecie, wybierajcie wodę demineralizowaną. Jeśli nie macie dostępu do płynu chłodzącego, w awaryjnej sytuacji możecie dolać wody, ale jest to działanie wyjątkowo tymczasowe. Woda nie posiada takich właściwości ochronnych jak płyn chłodzący i nie chroni silnika przed korozją czy zamarzaniem. Jeśli już będziecie zmuszeni jej użyć, musicie jak najszybciej wymienić ją na odpowiedni płyn chłodzący, koniecznie płucząc przedtem cały układ.

Czy można kontynuować jazdę z przegrzewającym się silnikiem? Kiedy można jechać dalej?

Jazda z niesprawnym układem chłodzenia silnika to proszenie się o katastrofę. W sytuacji, gdy temperatura płynu chłodniczego wzrasta nagle i w sposób niczym nieuzasadniony, kontynuowanie jazdy może prowadzić do:

• zniszczenia uszczelki pod głowicą – jeśli temperatura przekroczy dopuszczalne granice, może dojść do wycieku płynu chłodzącego do komory spalania, co skutkuje uszkodzeniem uszczelki pod głowicą;
• pęknięcia głowicy lub bloku silnika – wysoka temperatura chłodziwa może prowadzić do odkształcenia i pęknięcia głowicy lub bloku silnika;
• zatarcia silnika – jeżeli temperatura silnika zbyt długo pozostanie podniesiona ponad normę, może dojść nawet do zatarcia tłoków, co w praktyce oznacza całkowite zniszczenie silnika.

A kiedy można jechać dalej, mimo wzrostu temperatury płynu chłodzącego?

Jeśli temperatura wzrosła tylko nieznacznie, a silnik zaczyna chłodzić się po zatrzymaniu, możecie zaryzykować dalszą jazdę, ale zawsze z zachowaniem dużej ostrożności i w razie potrzeby z częstymi przerwami. Jeśli temperatura chłodziwa nie spada, a wskaźnik ciągle wskazuje jego przegrzanie, należy zrezygnować z dalszej jazdy i wezwać pomoc drogową. Lepiej przejechać na lawecie dłuższą drogę do warsztatu niż krótszą prosto na złom.

FAQ

Czy można jechać z przegrzewającym się silnikiem, jeśli temperatura wzrośnie tylko o kilka stopni?

Jeśli temperatura płynu chłodzącego wzrosła tylko nieznacznie i zaczyna spadać po zatrzymaniu pojazdu, możliwe jest kontynuowanie jazdy, ale z dużą ostrożnością. Należy robić częste przerwy, aby sprawdzić temperaturę i pozwolić silnikowi ostygnąć. Jeśli temperatura nadal rośnie, najlepiej zakończyć podróż i wezwać pomoc drogową.

Dlaczego woda demineralizowana jest bezpieczniejsza dla układu chłodzenia niż zwykła woda z kranu?

Woda demineralizowana nie zawiera minerałów, które mogą powodować osadzanie się kamienia kotłowego w układzie chłodzenia. Zwykła woda z kranu może przyczynić się do zatykania chłodnicy i uszkodzenia układu chłodzenia w dłuższym czasie. Dlatego w przypadku braku płynu chłodzącego, woda demineralizowana jest lepszą alternatywą niż zwykła woda.

Czy regularna wymiana płynu chłodzącego może pomóc zapobiegać problemom z przegrzewaniem się silnika?

Tak, regularna wymiana płynu chłodzącego jest jednym z najlepszych sposobów, aby zapobiec przegrzewaniu się silnika. Płyn chłodzący traci swoje właściwości ochronne z upływem czasu (np. staje się mniej skuteczny w odprowadzaniu ciepła). Wymiana płynu zgodnie z zaleceniami producenta pozwala utrzymać odpowiednią temperaturę pracy silnika i uniknąć problemów z przegrzewaniem.