Jak rozpoznać zużyty wahacz?
Wahacz to klasyczny przykład części samochodowej z najlepszych lat motoryzacji. Jest prosty w budowie, ale i niezwykle ważny. Trwały, mocny i nie psuje się od samego patrzenia. Utrzymuje koło w osi, odpowiadając przede wszystkim za prawidłową geometrię kół podczas jazdy, skręcania i hamowania. Być może przez to, że jest prosty i trwały, wielu kierowców ignoruje pierwsze objawy jego zużycia. Tymczasem zużycie wahacza to prosta droga do lawiny kosztów i utraty bezpieczeństwa. Jak możecie rozpoznać, że to jego zużycie stało się faktem?
6 minut czytania
| Najważniejsze informacje Wahacz jest elementem zawieszenia utrzymującym prawidłową geometrię kół w każdych warunkach jazdy. Objawy jego zużycia, takie jak metaliczne stuki przy ruszaniu i hamowaniu oraz skrzypienie przy skręcaniu, informują o zagrożeniu dla bezpieczeństwa jazdy. Ignorowanie tych symptomów prowadzi do opóźnionej reakcji na ruchy kierownicą, szybkiego i nierównomiernego zużycia opon oraz, w skrajnych przypadkach, do katastrofalnego zerwania sworznia. Wymiana uszkodzonego wahacza lub jego elementów jest bezwzględnie konieczna i zawsze musi być zakończona ustawieniem geometrii kół. |
Rozpoznawanie dźwięków zużytego wahacza. Jak hałasuje wahacz zawieszenia?
Zawieszenie mówi do nas nieustannie, a my, jako kierowcy, musimy nauczyć się go słuchać i rozpoznawać, co ma nam do powiedzenia. Zużyty wahacz najczęściej komunikuje się z nami za pomocą 3 charakterystycznych dźwięków, którymi są:
- Metaliczne stuki – zwiastują luzy na sworzniu. Jest to chyba najbardziej niepokojący i najczęściej spotykany objaw zużytego wahacza. Usłyszeć możecie je przy ruszaniu, hamowaniu oraz podczas najeżdżania na małe, ostre nierówności. Metaliczne stuki wahacza oznaczają, że sworzeń stracił chroniący go smar, koroduje i zaczyna uderzać metalową kulą o panewkę gniazda. Nawet minimalny luz jest tu powodem do alarmu z powodów, które opisaliśmy już w innych naszych poradnikach.
- Piski i skrzypienie – odgłosy typowe dla tulei (silentblocka). Są to zwykle dźwięki mniej gwałtowne, ale bywają mocno irytujące. Usłyszycie je przy powolnej jeździe, ruszaniu i skręcaniu. Ich pojawienie się oznacza, że tuleja traci swoje właściwości, guma ociera się o metal pracując na sucho lub, co gorsza, jest już kompletnie zerwana i nie utrzymuje wahacza w stałym położeniu.
- Głuche uderzenia – słyszalne przy większych nierównościach. Ten dźwięk zwiastuje już zaawansowane zużycie, a pojawia się przy szybkim przejeżdżaniu przez większe zagłębienia, dziury w nawierzchni czy inne duże nierówności. Takie głuche uderzenia to efekt luzu na tyle dużego, iż wahacz uderza w zderzaki (ograniczniki skoku zawieszenia) lub całkowicie stracił zdolność tłumienia. Taki wahacz przestaje spełniać swoją rolę i grozi uszkodzeniem innych, droższych elementów.
Tak wygląda język zawieszenia i takie dźwięki informują nas o zużyciu wahacza. A jak jest z pozostałymi objawami? W końcu nie tylko hałas świadczyć może o problemach z omawianą częścią.
Objawy zużycia wahacza odczuwalne w czasie jazdy. Jak rozpoznać, że utrata kontroli nad autem to wina wahacza?
Jeśli auto zaczyna zachowywać się inaczej niż zwykle, czas najwyższy się zaniepokoić. Taka zmiana reakcji auta na nasze komendy to jasny sygnał, że elektronika zawodzi, a mechanika wymaga interwencji. W przypadku zużytego wahacza Wasz samochód może wysyłać sygnały w postaci:
- „pływania” i opóźnionych reakcji – samochód na zużytym wahaczu traci na precyzji prowadzenia. Na ruchy kierownicy reaguje „miękko” i z opóźnieniem, a poza tym nabiera tendencji do tzw. myszkowania lub też pływania podczas jazdy na wprost, zwłaszcza przy wyższych prędkościach lub bocznych podmuchach wiatru. Wszystkie te objawy są efektem luzów na tulejach i sworzniu, które to luzy uniemożliwiają utrzymanie sztywności zawieszenia;
- wibracji, ściągania i utraty geometrii – luz na wahaczu oznacza ciągle zmieniającą się geometrię i to kompletnie poza kontrolą kierowcy. Zużyty wahacz może powodować ciągłe ściąganie auta w jedną stronę, może też generować wibracje przenoszone na kierownicę, często mylone z efektem braku wyważenia kół;
- spadku efektywności hamowania – luzy na sworzniu wahacza sprawiają, że podczas mocnego hamowania koło nie jest w stanie utrzymać pionu. Kąty geometrii koła ulegają dynamicznej zmianie, a czujniki systemów ABS, ESP i kontroli trakcji są oszukiwane przez ruch wahacza. Skuteczność tych systemów spada, a droga hamowania się wydłuża.
Widać więc, że zużycie wahacza daje całą paletę objawów, tak samo słyszalnych, jak i odczuwalnych przez kierowcę. Czym grozi ich zignorowanie?
Efekty zużycia sworznia i tulei wahacza. Do jakich skutków doprowadzi brak interwencji kierowcy?
Mówi się wprawdzie o zużyciu wahacza, jednak tak naprawdę to w pierwszej kolejności zużywają się jego najsłabsze elementy, czyli sworzeń lub tuleja wahacza. A gdy się zużywają, najpierw dają opisane tu objawy, a następnie bardzo nieprzyjemne, często niebezpieczne skutki. Jakie?
| Element | Główna przyczyna awarii | Typowe objawy | Ryzyko zwłoki |
| Sworzeń wahacza | Uszkodzenie gumowej manszety, utrata smaru, korozja. | Metaliczne stuki przy obciążeniu, luz wyczuwalny na kole. | Katastrofalne zerwanie i wypadnięcie koła z osi. |
| Tuleja metalowo-gumowa | Parcenie gumy, mechaniczne zerwanie gumy. | Skrzypienie/piszczenie gumy, głuche stuki, ciągłe ściąganie. | Nierównomierne zużycie opon, uszkodzenie elementów współpracujących. |
Jazda na uszkodzonej tulei przeciąża sworzeń i odwrotnie, prowadząc do szybszej destrukcji całego wahacza. Zwlekając z wymianą, w gruncie rzeczy fundujecie sobie podwójną, a nawet potrójną robotę u mechanika, a więc i potrójne koszty. Odkładanie wymiany jest tu proszeniem się o kłopoty i to wcale nie tylko finansowe. Dlatego, jeśli tylko zauważycie luzy, stuki czy niepokojące pływanie, nie zwlekajcie. Sprawdźcie ich przyczynę, a w przypadku potwierdzenia podejrzeń zużycia wahacza, czym prędzej zaplanujcie odpowiednią wymianę. Nowe, sprawdzone elementy zawieszenia do swojego auta znajdziecie w ofercie iParts.pl. Mamy dla Was wysokiej jakości wahacze i ich komponenty, które zapewnią Wam precyzję prowadzenia i bezpieczny powrót do domu. Działajcie od razu, a Wasz portfel (i auto!) z pewnością Wam za to podziękują.
FAQ
Jaka jest różnica w objawach pomiędzy zużytym sworzniem wahacza a uszkodzoną tuleją?
Choć oba elementy należą do wahacza, objawy ich zużycia są różne. Uszkodzony sworzeń wahacza skutkuje metalicznymi stukami lub pukaniem, słyszalnymi przy zmianie obciążenia oraz najeżdżania na małe nierówności. Natomiast zużyta tuleja wahacza daje objawy w postaci skrzypienia lub piszczenia gumy, zwłaszcza przy wolnej jeździe i manewrowaniu.
Czy w przypadku uszkodzenia jednego wahacza w parze należy zawsze wymieniać wahacze parami, na obu kołach?
Nie jest to absolutnie wymagane, ale często zalecane. W przypadku starszych aut o dużym przebiegu wymiana wahaczy parami jest wskazana ze względu na równomierne zużycie. Nawet jeśli drugi wahacz nie ma jeszcze luzu, jego tuleje są już sparciałe i wkrótce zaczną się odkształcać, co wkrótce znowu wpłynie na geometrię kół. Wymiana parami gwarantuje równą sztywność po obu stronach osi i spokój na dłużej.
Czym różnią się wahacze tłoczone od odlewanych i jakie ma to znaczenie dla trwałości zawieszenia?
Współczesne wahacze dzielą się głównie na stalowe tłoczone (tańsze w produkcji, stosowane w większości popularnych aut) oraz aluminiowe odlewane/kute (sztywniejsze, droższe, często używane w samochodach o wyższych osiągach i w zawieszeniach wielowahaczowych). Wahacze aluminiowe mają tendencję do pękania, a nie wyginania się pod wpływem dużego uderzenia. Ich sztywność zapewnia jednak większą precyzję prowadzenia i lepsze tłumienie drgań niż w przypadku ich stalowych odpowiedników.
