Sekrety skrzyni biegów Softouch od Smarta. Czym jest, gdzie możemy ją spotkać i czym różni się od przekładni Softip?

Różnice w nazwach handlowych i określeniach poszczególnych rozwiązań potrafią bardzo mocno namieszać w głowach kierowców. Najlepszym tego przykładem jest skrzynia biegów Softouch montowana w samochodach marki Smart. Jakiego typu jest to przekładnia?

Przymierzam się do zakupu Smarta – pisze do nas Kazik z Chorzowa – bo szukam czegoś, czym będę mógł szybko i sprawnie śmigać po mieście nawet przy największych korkach. Przejrzałem sobie ogłoszenia, przejrzałem fora dla użytkowników Smartów i wiem już wszystko, oprócz tego, o co chodzi z montowaną w Smartach skrzynią biegów. Od jednego sprzedawcy usłyszałem wprawdzie, że we wszystkich Smartach jest jeden i ten sam typ skrzyni biegów, ale z kolei z ogłoszeń zdaje się wynikać zupełnie co innego. To samo widzę też na forach. Jedni piszą o przekładni Softip, inni o Softouch, a jeszcze inni o Tiptronicu. O co tutaj chodzi. Jeśli dobrze wszystko zrozumiałem, to najbardziej pasowałaby mi skrzynia biegów Softouch, ale właśnie – czy ja to na pewno dobrze zrozumiałem? Czy Softouch jest skrzynią automatyczną?

Zamieszanie z przekładnią stosowaną w Smartach jest tyleż powszechne, co zrozumiałe. Sprawy nie ułatwia tu zarówno sam producent, stosowana w branży nomenklatura, jak i kierowcy, którym zdarza się mylić kilka różniących się od siebie rozwiązań. Jedno jest pewne – jeśli chodzi o typ przekładni, to faktycznie wszystkie Smarty (przynajmniej do tej pory) wyposażone są w tę samą konstrukcję. Ale z prawidłowym określeniem jej wariantu są już niemałe problemy. Dlaczego?

Z jakim typem skrzyni biegów mamy do czynienia w smartach? Dlaczego producent zdecydował się na przekładnie Softip/Softouch?

Smart niemalże z definicji jest samochodem typowo miejskim. I już samo to dla znających się na rzeczy jest dostateczną wskazówką mówiącą o tym, z jaką przekładnią mamy tu do czynienia. A jest to przekładnia półautomatyczna, a właściwie skrzynia mechaniczna ze sterowaniem automatycznym. Montowane w Smartach przekładnie – nie ważne, czy nazwiemy je Softip, Softouch czy Tiptronic – z punktu widzenia konstrukcyjnego są przekładniami półautomatycznymi lub inaczej zautomatyzowanymi. To rozwiązanie powstało z chęci stworzenia konstrukcji idealnej, łączącej w sobie zalety przekładni manualnej (stosunkowo niewielkiej masy, małych rozmiarów, niskich kosztów produkcji i eksploatacji) i przekładni automatycznej (błyskawicznej zmiany biegów, dużego komfortu oferowanego kierowcy). Zautomatyzowana skrzynia biegów Softip/Softouch jest więc przekładnią:

• niewielką (doskonale mieści się w niewielkich Smartach),
• lekką,
• nie podnoszącą koszów zakupu i eksploatacji,
• komfortową.

Ten typ przekładni jest wprost idealny do niewielkich samochodów miejskich. Wzorcem dla tych konstrukcji była wyprodukowana przez koncern ZF skrzynia Tiptronic. Problem w tym, że Tiptronic jest – jak to zwykle bywa w tego typu przypadkach – jednocześnie nazwą handlową i zwyczajową (podobnie mamy np. z webasto). W branży przyjęło się nazywać tiptronic’iem każdą przekładnię półautomatyczną, stąd niektórzy używają tego określenia również w przypadku Smartów. Tymczasem nazwa handlowa przekładni w Smartach to Softip lub Softouch (występują też nazwy Soft Tip i Soft Touch) – w zależności od wersji przekładni.

Czym różnią się od siebie poszczególne wersje zautomatyzowanej skrzyni biegów Smarta? Jak rozpoznać czy jest to Softip, czy Softouch?

Co do zasady Softip i Softouch to ten sam typ skrzyni biegów. Więcej nawet, to ta sama konstrukcja! W obu przypadkach mamy do czynienia ze skrzynią mechaniczną ze sterowaniem automatycznym, jednak to program odpowiadający za sterowanie decyduje właśnie o różnicy w nazwie. W starszych wersjach zwykle mamy do czynienia z przekładnią Softip, właśnie ta wersja była montowana fabrycznie. W nowszych Smartach zdecydowanie dominuje wersja przekładni półautomatycznej Softouch. Czym różnią się od siebie oba te warianty? Oprogramowaniem. W sporym uproszczeniu obie te wersie przekładni Smarta możemy opisać w sposób następujący:

• Softip – do zmiany biegów niezbędny jest ruch drążkiem zmiany biegów lub specjalnymi łopatkami zamontowanymi przy kierownicy. Skrzynia działa półautomatycznie, czyli domyślnie wymaga reakcji kierowcy.
• Softouch – w tym wariancie mamy do czynienia z oprogramowaniem sprawiającym, że zamontowana w Smarcie skrzynia półautomatyczna działa podobnie jak pełen automat. Ruch drążkiem lub łopatką nie jest wymagany, o ile kierowca ustawi przekładnię w tryb automatyczny. Oczywiście, może też przejść w tryb półautomatyczny i jeździć tak samo, jak z wersją Softip.

Tak wyglądają – w wielkim skrócie – różnice na poziomie ogólnym. Często jednak sami kierowcy nie do końca wiedzą, jaki wariant skrzyni biegów znajduje się w ich Smarcie. W rozpoznaniu tego niektórzy posiłkują się konstrukcją drążka zmiany biegów, który faktycznie domyślnie różni się w zależności od tego, czy mamy do czynienia z Softip, czy z Softouch. I tak:

• Softip – dźwignia zmiany biegów jest prosta, pozbawiona jakichkolwiek przycisków.
• Softouch – dźwignia zmiany biegów posiada przycisk służący do przełączania trybu pracy przekładni zautomatyzowanej z półautomatycznego na automatyczny i odwrotnie.

I jeszcze jedna bardzo ważna uwaga. Zarówno w wersji Softip, jak i Softouch, w trybie półautomatycznym przekładnia sama zmienia biegi przy dochodzeniu do odpowiednio wysokich obrotów. To rozwiązanie wielu kierowców poczytuje sobie za zwiększający komfort „dodatek”, gdy tymczasem jest to rodzaj zabezpieczania chroniącego przed uszkodzeniem silnika. Dlatego nawet jeśli Wasz Softip lub Softouch w trybie półautomatycznym potrafi sam zmieniać biegi, zupełnie jak klasyczny automat, nie znaczy to wcale, że powinniście z tego korzystać. To rozwiązanie ma chronić Wasze auto w sytuacjach zagrożenia. Zmuszanie przekładni do ciągłego korzystania z tej możliwości to prosta i bardzo krótka droga do warsztatu na generalny remont lub wymianę skrzyni biegów.