Tarcze hamulcowe

Od blisko 70 lat samochodowe tarcze hamulcowe ewoluują, sukcesywnie wypierając z użytku starsze rozwiązania bębnowe. Pierwotnie wykorzystywano tarcze pełne, później pojawiły się tarcze wentylowane, a następnie także tarcze perforowane czy nacinane.

W momencie hamowania to o tarcze ocierają się klocki hamulcowe, co pozwala na skuteczne i efektywne zatrzymanie pojazdu w miejscu. Stąd też tarcze hamulcowe to jedne z najważniejszych elementów wpływających na bezpieczeństwo jazdy.

Hamulce bębnowe vs tarcze hamulcowe

Przez lata ewolucji sektora motoryzacyjnego hamulce bębnowe były stopniowo zastępowane przez hamulce tarczowe, które obecnie znajdują się na wyposażeniu praktycznie każdego samochodu oferowanego na rynku. Dlaczego? Oryginalne tarcze hamulcowe zapewniają po prostu znacznie lepszą skuteczność hamowania i wyższą odporność na przegrzewanie niż rozwiązania bębnowe.

Hamulce bębnowe nie zniknęły jednak całkowicie z rynku motoryzacyjnego. Nadal są one wykorzystywane m.in. w samochodach klasy ekonomicznej, jednak wyłącznie na tylnej osi. Jest jeszcze jeden powód dalszego stosowania hamulców bębnowych we współczesnej motoryzacji – jest to zwyczajnie znacznie tańsze w produkcji i eksploatacji rozwiązanie niż hamulce tarczowe. Co więcej, „bębny” zużywają się znacznie wolniej niż tarcze z uwagi na mniejszą siłę, jakiej potrzebują do ich skutecznego działania.

Tarcza hamulcowa – budowa

Dobre tarcze hamulcowe to optymalnie wyprofilowany dysk metalowy, który mocowany jest do piasty koła. Podczas jazdy samochodem tarcza hamulcowa obraca się razem z kołem, a po obu jej stronach znajdują się oszlifowane powierzchnie robocze.

Tarcze hamulcowe produkuje się z żeliwa, stali, materiałów ceramicznych oraz włókna węglowego.

Najpopularniejsze obecnie tarcze hamulcowe produkowane są z żeliwa. Z kolei najlepsze tarcze hamulcowe do samochodów sportowych powstają z materiałów ceramicznych, np. węglików krzemu oraz włókien węglowych. Zasada jest taka - im droższe tarcze, tym lepszy materiał, a tym samym wyższa wydajność hamowania.

W samochodach sportowych i klasy Premium montowane są zazwyczaj ceramiczne tarcze hamulcowe (produkowane np. z węglika krzemu). Zastosowanie takiego materiału sprawia, że ceny tarcz hamulcowych tego typu są wysokie i raczej nieosiągalne dla przeciętnego użytkownika samochodu.

Rodzaje tarcz hamulcowych

Najczęściej montowane są tarcze hamulcowe jednolite (jeden odlew), które są obecnie najpopularniejszym i najtańszym rozwiązaniem. Poszczególne elementy mogą posiadać specjalne otwory lub żłobienia, których zadaniem jest wentylowanie tarcz i zapobieganie ich przegrzewaniu w trakcie jazdy.

Stosowane jest również rozwiązanie w formie dwóch dysków, które są połączone ze sobą od wewnętrznej strony metalowymi żeberkami wzmacniającymi całą konstrukcję. Puste przestrzenie w tarczach odpowiadają za ich wentylację.

Zasada działania tarczy w układzie hamulcowym

Tarcza hamulcowa do samochodu przymocowana jest do piasty koła i obraca się razem z nią. Po naciśnięciu pedału hamulca pompa hamulcowa generuje ciśnienie (wartość tego ciśnienia jest uzależniona od siły nacisku na pedał hamulca), które oddziałuje na tłoczki hamulcowe. W efekcie tłoczki dociskają zaciski z klockami hamulcowymi do tarczy, powodując tarcie, które zatrzymuje obracające się koła.

Nacisk płynu hamulcowego prowadzi do wysunięcia się tłoczka lub tłoczków w zacisku hamulcowym. Tłoczek zapewnia dosunięcie okładzin roboczych klocków hamulcowych do powierzchni roboczych tarczy hamulcowej z dwóch stron (zewnętrznej i wewnętrznej).

Tarcie okładzin ciernych klocków hamulcowych o powierzchnie robocze tarcz hamulcowych powoduje hamowanie. W zależności od siły nacisku samochód zwalnia lub zatrzymuje się.

W momencie tarcia klocków hamulcowych o tarcze ich temperatura (zarówno tarcz, jak i okładzin klocków) drastycznie rośnie, osiągając temperaturę nawet 500 stopni Celsjusza. Generowane są również wówczas gazy, które są odprowadzane z układu hamulcowego przez pęd powietrza. Warto jednak pamiętać, że im bardziej zabudowane jest koło w samochodzie, tym większe pojawia się ryzyko przegrzania się tarcz podczas hamowania. W autach wyposażonych w alufelgi tarcze hamulcowe są zazwyczaj wydajniej wentylowane, niż ma to miejsce w pojazdach poruszających się na felgach stalowych.

Podstawowe objawy zużycia tarcz hamulcowych w samochodzie

Tracze hamulcowe najczęściej nie wymagają tak częstej interwencji serwisowej jak klocki hamulcowe. Wymiana tarcz hamulcowych ma zazwyczaj miejsce przy okazji co drugiej wymiany klocków hamulcowych, oczywiście, w standardowych autach. Samochody sportowe znacznie szybciej zużywają tarcze, hamując z większych prędkości, przez co wymagają częstszego serwisowania układu hamulcowego.

Niejednokrotnie pojawia się jednak konieczność jednoczesnej wymiany wszystkich kluczowych elementów układu hamulcowego (tarcz i klocków hamulcowych), Ma to miejsce przeważnie wtedy, gdy klocki hamulcowe są niskiej jakości, a tym samym ulegają szybszemu zużyciu, niszcząc przy tym również tarcze hamulcowe. Ważne jest, aby kontrolować na bieżąco elementy układu hamulcowego, szczególnie gdy klocek nie do końca odbija od tarczy hamulcowej i nie hamuje z odpowiednią siłą.

Zazwyczaj najszybciej zużyciu ulegają tarcze hamulcowe znajdujące się na przedniej osi samochodu. W większości współczesnych aut to właśnie one są głównymi elementami hamującymi i w związku z tym oddziałują na nie największe siły hamowania. Wszystko zależy jednak od stylu jazdy danego kierowcy - im bardziej dynamiczny, tym szybsze zużycie elementów układu hamulcowego.

Na trwałość tarcz hamulcowych wpływa wiele czynników, począwszy od jakości ich wykonania, producenta tarcz, stylu jazdy kierowcy, po wagę samego samochodu. Najlepsze tarcze hamulcowe w standardowych autach wytrzymują z reguły od 80 tys. km do nawet 120 tys. km przebiegu, oczywiście przy właściwej eksploatacji samochodu (w tym zachowaniu odpowiedniego stylu jazdy).

Pamiętaj! Tarcze hamulcowe zawsze należy wymieniać parami, na jednej osi pojazdu.

Układy hamulcowe oparte na tarczach hamulcowych powinny być dokładnie sprawdzane pod względem technicznym co 15 tys. km, chyba że producent danego samochodu przewiduje inne interwały serwisowe. Zaleca się częstsze kontrolowanie układu hamulcowego w przypadku aut użytkowanych w trudnych warunkach (np. sport, w offroad, nauka jazdy, maksymalne obciążenie samochodu). Ostateczną decyzję o konieczności wymiany tarcz hamulcowych zawsze podejmuje jednak mechanik.

Ceny tarcz hamulcowych i koszty ich wymiany

Średni koszt wymiany tarcz hamulcowych w samochodzie mieści się w granicach ok. 100-250 zł. Zdecydowanie więcej będzie trzeba wydać na same tarcze, zwłaszcza gdy będą to oryginalne elementy pochodzące od renomowanych producentów. Tanie tarcze hamulcowe w formie zamienników (na jedną oś) są dostępne już od kilkudziesięciu złotych, natomiast ceny tarcz hamulcowych uznanych marek mogą kosztować nawet 800-1000 zł. Średnia cena dobrych tarcz hamulcowych to ok. 200-400 zł.

Nie tylko tarcze do wymiany

• Przy okazji wymiany tarcz hamulcowych warto założyć również nowe klocki hamulcowe – zalecają to wszyscy producenci tarcz.
• Podczas wymiany tarcz hamulcowych konieczne jest dokładne oczyszczenie zacisków hamulcowych oraz piast, zwłaszcza w miejscach, gdzie tarcza przylega do piasty.
• Po założeniu nowych elementów, tarcze hamulcowe należy odtłuścić za pomocą specjalnych preparatów.
• Podczas wymiany tarcz hamulcowych istotną czynnością jest kontrola stanu technicznego zacisków hamulcowych. Zapieczone zaciski wymagają natychmiastowej wymiany lub profesjonalnej regeneracji.
• W czasie każdej wymianie tarcz hamulcowych konieczne jest również sprawdzenie stan technicznego przewodów hamulcowych.
• Wymiana tarcz hamulcowych wiąże się także z kontrolą poziomu płynu hamulcowego.

Polecane tarcze hamulcowe

Jednymi z najchętniej wybieranych przez kierowców producentów tarcz hamulcowych w sklepie motoryzacyjnym iParts.pl są Bosch, Brembo, TRW oraz Febi Bilstein. Inne polecane tarcze hamulcowe to m.in. marki Blue Print, Zimmermann, Ate czy Delphi.

Tarcze hamulcowe należy starannie dobierać do marki, modelu, silnika oraz rocznika samochodu. Tarcze hamulcowe w iParts.pl to jakość w przystępnej cenie rynkowej oraz produkty dostarczane wyłącznie przez renomowanych i cenionych producentów.

Polecane akcesoria do układu hamulcowego:

• Smary i pasty montażowe do układów hamulcowych
• Ściągacze do hamulców
• Narzędzia do naprawy układów hamulcowych
• Środki do czyszczenia hamulców
• Płyny hamulcowe
• Testery układu hamulcowego
• Klucze do przewodów hamulcowych
• Zmywacze i odtłuszczacze samochodowe