Tłumiki drgań skrętnych w tarczach sprzęgła. Do czego służą, dlaczego się psują i jak można je naprawić?

Dopóki tłumik drgań skrętnych na sprzęgle działa prawidłowo, żaden kierowca nawet nie pamięta o jego istnieniu. Jeśli jednak pojawią się pierwsze objawy jego zużycia, nietłumione drgania sprawią, że każdy od razu pomyśli o wymianie tarczy.

Jak wygląda zastosowanie tłumików drgań skrętnych w poszczególnych typach tarcz sprzęgła?

Kluczowym elementem w każdym samochodowym układzie przeniesienia napędu jest tarcza sprzęgła. Część ta pełni rolę przekaźnika pomiędzy dociskiem a kołem zamachowym, przekazując moment obrotowy na wałek wejściowy skrzyni biegów. Ze względu na obecność oraz rodzaj tłumika drgań połączonego z tarczą sprzęgła, wyróżniamy następujące rozwiązania konstrukcyjne tarczy:

1. Tarcza sprzęgła z tłumikiem drgań – klasyczne rozwiązanie, w którym tłumik drgań skrętnych połączony jest z tarczą sprzęgła, służąc do rozpraszania cyklicznych nieregularności generowanych przez silniki korbowo-tłokowe. Bez obecności tłumika, drgania rezonansowe, powstające podczas jazdy, prowadziłyby nie tylko do powstawania nieprzyjemnych dźwięków, wibracji i szarpania całym pojazdem, ale też do licznych uszkodzeń oraz do skrócenia trwałości wielu poszczególnych części samochodowych.

2. Tarcza sprzęgła z kompensacją przemieszczenia – specjalny rodzaj tarczy sprzęgła, która kompensuje potencjalne, osiowe przemieszczenie mogące powstawać pomiędzy silnikiem a skrzynią biegów. Tarcze te posiadają wstępne tłumik drgań o bardzo wysokiej sprawności, zwłaszcza dla wibracji powstających przy niskich prędkościach biegu jałowego. Ograniczają zużycie paliwa.
3. Tarcze sprzęgła dla dwumasowego koła zamachowego – wprowadzenie dwumasowych kół zamachowych wpłynęło w oczywisty sposób na konstrukcję łączonych z nim tarcz sprzęgła. W samochodach z popularną „dwumasą” mogą występować tarcze sprzęgła z pojedynczym tłumikiem drgań skrętnych lub w ogóle tłumika żadnego nie posiadać (funkcję tłumienia przejmuje w całości koło dwumasowe).

Choć koło dwumasowe zapewnia wysoki komfort, nie zawsze jego zastosowanie jest możliwe. W sytuacjach, w których nie ma zwyczajnie miejsca na montaż „dwumasy”, jedynym rozwiązaniem jest zastosowanie tarczy sprzęgła z tłumikiem drgań skrętnych.

Jaka jest charakterystyka tarcz sprzęgła z tłumikami drgań i kiedy są one stosowane?

Tarcze sprzęgła z tłumikami drgań to cecha charakterystyczna dla starszych modelów aut oraz w przypadku konstrukcji, w których inżynierowie nie mieli możliwości wygospodarowania dostatecznej ilości miejsca na założenie dwumasowego koła zamachowego. Tłumiki drgań skrętnych zintegrowane z tarczą sprzęgła to nic innego, jak sprężyny śrubowe umieszczone w osadzeniach w sposób symetryczny na określonej średnicy tarczy. Ich rolą jest:

• tłumienie drgań powstających podczas pracy sprzęgła,
• optymalizacja spalania,
• zmniejszanie emisji spalin.

Aby tłumiki drgań mogły spełniać swoje zadania prawidłowo, muszą zostać dobrane dokładnie do charakterystyki czekającej je pracy. Każdy układ przeniesienia napędu ma inne wymagania i generuje inne obciążenia. Jedynym rozwiązaniem jest więc dopasowanie do każdego modelu samochodu nieco innej tarczy sprzęgła z odpowiednio dobranymi tłumikami drgań skrętnych.

Jakie objawy daje uszkodzony tłumik drgań w tarczy sprzęgła?

Tarcze sprzęgła, tak i jak i same tłumiki drgań skrętnych, są częściami eksploatacyjnymi, a więc wymagającymi regularnej wymiany. Naturalnym efektem ich pracy jest proces zużywania się i to właśnie zużycie należy do głównych przyczyn awarii tłumików drgań. Jeśli do takiego zużycia dojdzie, mogą pojawić się hałasy i wibracje odczuwalne wyraźnie na całym nadwoziu, a zwłaszcza na karoserii samochodu. Co należ wówczas zrobić?

Najlepszym sposobem na zużyte tłumiki drgań jest wymiana całej tarczy sprzęgła.