Kontrola i wymiana płynu hamulcowego

Hamulce to podstawa bezpieczeństwa, a ich ważnym elementem jest płyn hamulcowy. Niewidoczny, często zapomniany, a jednak niezwykle istotny. Płyn ten z czasem traci swoje właściwości, stając się cichym zagrożeniem. Dlatego każdy kierowca jak najszybciej powinien nauczyć się, jak sprawdzać płyn hamulcowy, kiedy go wymieniać i jak zrobić to w taki sposób, aby jego auto hamowało mocno, sprawnie i przede wszystkim skutecznie.

Płyn hamulcowy jako cichy bohater naszego bezpieczeństwa. Co sprawia, że jest tak ważny?

Dla osób, które znają się na rzeczy, płyn hamulcowy to często jest prawdziwy, niewidzialny superbohater. Działa w tle, nie rzuca się w oczy, ale przecież bez niego ani rusz. Jego podstawową funkcją jest przenoszenie siły, jaką przykładacie do pedału hamulca, prosto na zaciski i cylinderki. I tu pierwsza ważna uwaga. Jednym z sekretów skuteczności płynu hamulcowego jest to, iż jest on substancją nieściśliwą. Oznacza to, że za każdym razem, gdy naciskacie na pedał hamulca, macie pewność, że cała siła tego naciska zostanie przełożona 1:1 na klocki hamulcowe – nic z niej nie zostanie pochłonięte np. przez zwyczajową, typową ściśliwość płynu.

Ale to nie wszystko. Oprócz przenoszenia siły, płyn hamulcowy smaruje również elementy układu i chroni je przed korozją. I tu dochodzimy do jego dość kłopotliwej właściwości, czyli higroskopijności. Jak Superman miał swój kryptonit, tak płyn hamulcowy ma higroskopijność. Czym jest ta higroskopijność? To zdolność i skłonność do wchłania wody z otoczenia. Wystarczą mikroskopijne pory w przewodach czy uszczelnieniach, aby płyn ten wciągnął przez nie wodę z zewnątrz. Tymczasem przecież woda w układzie hamulcowym to najgorsza możliwa informacja. Woda obniża temperaturę wrzenia płynu hamulcowego, zmniejsza jego efektywność, tworzy poduszki powietrzne i sprzyja korozji. Wszystko to razem jest niezwykle niebezpieczne.

Sprawdź w ofercie naszego sklepu

najlepsze płyny hamulcowe do twojego auta

Jak sprawdzić płyn hamulcowy? Zaczynamy od wzroku, a kończymy na elektronice

Kontrola płynu hamulcowego jest na tyle prosta, że każdy z Was może to zrobić samodzielnie. Najpierw odszukajcie zbiorniczek – zazwyczaj jest pod maską, często ma biały lub przezroczysty kolor i oznaczenia „MIN” oraz „MAX”. Co dalej? Dalej macie 3 zasadnicze możliwości, czyli:

1. Wizualną kontrolę poziomu płynu – upewnijcie się, że auto stoi na płaskim podłożu. Poziom płynu powinien znajdować się między oznaczeniami „MIN” i „MAX”. Jeśli jest poniżej minimum, należy go uzupełnić.
2. Wizualna ocena jakości (koloru) – świeży płyn hamulcowy jest zazwyczaj jasnożółty i przezroczysty. Z czasem, gdy wchłania wodę i zbiera zanieczyszczenia, może stać się brązowy, szary, a nawet ciemnobrunatny. Pamiętajcie jednak, że kolor to jedynie wskazówka, a nie ostateczny wyznacznik zużycia.
3. Profesjonalna kontrola (tester elektroniczny) – najdokładniejszą metodą sprawdzenia jakości płynu jest użycie elektronicznego testera. To niewielkie urządzenie mierzy zawartość wody w płynie. Woda jest przewodnikiem prądu, więc im więcej wody, tym gorsza jakość płynu i tym wyższa jest jego przewodność. Wiele warsztatów ma takie testery, a i Wy możecie go kupić właśnie na iParts.pl.

Pamiętajcie, żeby sprawdzać swój płyn regularnie – najlepiej co miesiąc, a na pewno przed każdym dłuższym wyjazdem.

Kiedy wymienić płyn hamulcowy? Reguła wymiany co 2 lata to jeszcze nie wszystko

Standardowy interwał wymiany płynu hamulcowego wynosi zazwyczaj 2 lata lub 60 tys. km, w zależności od zaleceń producenta. Dlaczego tak często? Właśnie przez tę nieszczęsną higroskopijność. Woda, która dostaje się do płynu, obniża jego punkt wrzenia, powodując przy okazji wiele wspomnianych już wyżej problemów. Mówimy tu, rzecz jasna, o:

• suchym punkcie wrzenia (nowego płynu, bez wody),
• mokrym punkcie wrzenia (płyn z 3,5% zawartością wody).

Różnica pomiędzy nimi może być ogromna Jeśli płyn się zagotuje (np. podczas intensywnego hamowania z dużej prędkości, w górach), w układzie hamulcowym zaczną powstawać pęcherzyki pary. Para wodna, w przeciwieństwie do płynu hamulcowego, jest ściśliwa, co sprawia, że pedał hamulca staje się „miękki” i potrafi nieraz wpadać w samą podłogę. W takiej sytuacji o działających dobrze hamulcach nie może być mowy.

Jednak podany wyżej interwał nie może być przez Was traktowany „sztywno”, jako jedyna obowiązująca reguła. Wszystko przez to, że możecie mieć do czynienia z czynnikami, które znacząco ten interwał skracają. A czynnikami tymi są:

• sportowa, agresywna jazda;
• częste hamowanie z obciążeniem (np. w górach, podczas jazdy z przyczepą);
• wilgotny klimat (klasyczny polski listopad trwający aż do maja);
• częsta jazda miejska (ciągłe hamowanie i ruszanie).

Typowymi objawami zużytego płynu hamulcowego będzie tu „gąbczasty” pedał hamulca, wydłużona droga hamowania, słabsza reakcja hamulców, a nawet przegrzewanie się tarcz i klocków. Zużyty płyn przyspiesza też korozję wewnętrznych elementów układu (cylinderki, zaciski, pompa hamulcowa) i może uszkadzać gumowe uszczelnienia, prowadząc do wycieków.

Jak wymienić płyn hamulcowy? Cała wymiana krok po kroku

Wymiana płynu hamulcowego to coś, co możecie wykonać samodzielnie, ale będzie to od Was wymagało precyzji i ostrożności. Zawsze przeprowadzajcie ją na zimnym silniku, załóżcie okulary ochronne i rękawice, pamiętając, że płyn hamulcowy jest toksyczny i żrący dla lakieru. Przygotujcie sobie:

• klucze do odpowietrzników,
• przezroczysty wężyk,
• pojemnik na zużyty płyn,
• podnośnik lub najazdy.

Zaopatrzcie się też, oczywiście, w świeży, odpowiedni do Waszego auta płyn hamulcowy (odpowiedni typ DOT i ilość). Taki właśnie odpowiedni płyn hamulcowy wysokiej jakości znajdziecie u nas, na iParts.pl, a nasi eksperci w każdej chwili mogą Wam doradzić i potwierdzić, czy dokonaliście odpowiedniego wyboru.

Sama procedura wymiany płynu hamulcowego krok po kroku, w wersji tradycyjnej, wymagającej dwóch osób, przedstawia się następująco:

Krok 1. Odsysanie – odsysamy stary płyn ze zbiorniczka (np. przy pomocy dużej strzykawki).

Krok 2. Uzupełnienie – uzupełniamy zbiorniczek świeżym płynem.

Krok 3. Odpowietrzanie – zawsze zaczynamy od koła najbardziej oddalonego od pompy hamulcowej. Zazwyczaj jest to prawy tył, potem lewy tył, prawy przód i na koniec lewy przód.

Samo odpowietrzanie wygląda wówczas następująco – jedna osoba siada za kierownicą i pompuje pedał hamulca (3-5 razy), a następnie trzyma go mocno wciśnięty. Druga osoba w tym czasie odkręca odpowietrznik przy zacisku/cylinderku (na chwilę), pozwalając wypłynąć płynowi z pęcherzykami powietrza, a następnie szybko go zakręca. Dopiero wtedy osoba w samochodzie puszcza pedał. Powtarzamy tę czynność dla każdego koła, aż płyn wypływający z odpowietrznika będzie czysty i bez pęcherzyków powietrza.

Uwaga! Podczas odpowietrzania należy stale kontrolować poziom płynu w zbiorniczku. Nie wolno dopuścić do jego opróżnienia, ponieważ doprowadzi to do zapowietrzenia pompy płynu hamulcowego.

Znacznie bardziej skomplikowana jest wymiana płynu w autach z systemami ABS/ESP. Często wymaga to specjalistycznego sprzętu diagnostycznego (komputera) do aktywacji pomp ABS/ESP, aby odpowietrzyć cały układ. Manualne odpowietrzanie może być niewystarczające lub nawet uszkodzić układ. Dlatego w takich przypadkach zdecydowanie zalecamy wizytę w warsztacie.

FAQ

Czy można jedynie dolać świeży płyn hamulcowy, zamiast go w całości wymieniać?

Dolewanie płynu hamulcowego jest dopuszczalne jedynie w celu uzupełnienia niewielkich ubytków, np. wynikających ze zużycia klocków hamulcowych. Jeśli jednak płyn jest stary (np. ma więcej niż 2 lata) lub jego jakość jest niska (wysoka zawartość wody), samo dolanie nie przywróci mu właściwości. W takiej sytuacji konieczna jest pełna wymiana płynu, aby zapewnić bezpieczeństwo i prawidłowe działanie układu hamulcowego.

Czym jest „mokry punkt wrzenia” płynu hamulcowego i dlaczego jest tak ważny?

Mokry punkt wrzenia to temperatura, w której płyn hamulcowy zaczyna wrzeć przy ilości wchłoniętej wody na poziomie 3,5%. Jest to kluczowy parametr bezpieczeństwa, ponieważ woda w płynie obniża jego temperaturę wrzenia.

Czy istnieją płyny hamulcowe o podwyższonej odporności na wysokie temperatury?

Tak, na rynku dostępne są specjalne płyny hamulcowe, często oznaczane jako „racing” lub „performance”, które charakteryzują się znacznie wyższym suchym i mokrym punktem wrzenia niż standardowe płyny DOT. Są one przeznaczone dla samochodów sportowych, rajdowych lub do jazdy torowej, w których układ hamulcowy jest poddawany ekstremalnym obciążeniom i wysokim temperaturom. Ich zastosowanie w zwykłym samochodzie nie jest konieczne, a często wiąże się z wyższą ceną i krótszymi interwałami wymiany ze względu na ich specyficzne właściwości.