Oleje silnikowe – oznaczenia, specyfikacja i wymiana

Olej silnikowy pełni niezwykle ważną funkcję w każdym samochodzie, a mimo tego wciąż wielu kierowców nie posiada podstawowych informacji na jego temat. A jakie informacje posiadać powinni? Jakie rodzaje olejów silnikowych znajdują się na rynku? Jak należy dobrać olej do swojego auta i co ile należy go wymieniać? I na koniec – jakim producentom możemy faktycznie zaufać?

Jakie zadania pełni olej silnikowy? Jakiego typu oleje dostępne są na rynku?

Do podstawowych funkcji olejów silnikowych zaliczamy przede wszystkim:

• redukcję tarcia w jednostce napędowej – przez co części takie jak tłoki, pierścienie, łożyska czy cylindry mają szansę na długą i bezproblemową eksploatację;
• chłodzenie elementów silnika;
• uszczelnianie miejsc między tłokiem, pierścieniami a tuleją cylindrową – dzięki czemu wytwarza się wysokie ciśnienie w cylindrze.

Olej silnikowy chroni również przed korozją i zmniejsza ilość drgań. Łatwo więc sobie wyobrazić, że żaden silnik spalinowy nie miałby szans poprawnie funkcjonować bez oleju silnikowego.

Oleje silnikowe dzielimy na trzy rodzaje:

1. Mineralne,
2. Półsyntetyczne
3. Syntetyczne.

Oleje te różnią się między sobą właściwościami, a różnice te wynikają z odmiennego procesu ich produkcji. Tradycyjne oleje mineralne są rafinowane z ropy naftowej. Oleje syntetyczne natomiast, powstają w wyniku syntezy surowców lub pochodnych ropy naftowej.

Powstaje oczywiście pytanie – które oleje są lepsze? Odpowiedź jest raczej jednoznaczna i na korzyść olejów syntetycznych. Zapewniają one bowiem zdecydowanie bardziej wydajną ochronę ruchomych elementów silnika i chłodzenie niż oleje mineralne. Poza tym, odznaczają się większymi umiejętnościami rozszczepiania cząstek stałych (powstających w wyniku spalania), przez co te stają się łatwiejszymi do wychwycenia przez filtry. Główną jednak zaletą olejów syntetycznych jest ich niska lepkość, dzięki czemu są one zdolne skutecznie pokryć narażone powierzchnie silnika w niskich temperaturach (w których to gęstość każdego oleju silnikowego znacznie wzrasta).

Jak czytać oznaczenia olejów silnikowych? Na co przekładają się zawarte w nich wartości?

Mówiąc o lepkości, nie sposób nie wspomnieć o oznaczeniach olejów silnikowych. Zapewne wielu kierowców zastanawiało się nad znaczeniem nazwy oleju, np. 10W40. Jest to tzw. klasyfikacja lepkościowa SAE, opracowana przez Amerykańskie Stowarzyszenie Inżynierów Samochodowych.

Pierwsze cyfry w tym oznaczeniu, znajdujące się przed literą „W”, odnoszą się do płynności w niskiej temperaturze. W naszych, polskich warunkach dobrze jest, gdy ta liczba jest jak najniższa (5 lub 0), bowiem oznacza ona, że niska może być także temperatura otoczenia bez obawy o utratę właściwości smarnych danego oleju. Oleje o symbolach odpowiednio 0W i 5W przyczyniają się do łatwego rozruchu jednostki napędowej oraz sprawnego dopływu smaru do wszystkich zakamarków silnika. I dzieje się to nawet w bardzo niskich temperaturach.

Odwrotnie jest w przypadku cyfr, znajdujących się po literze „W”. Oznaczają one bowiem lepkość w wysokiej temperaturze. I tutaj zastosowana jest podobna zasada – im większa jest cyfra, tym wyższa może być temperatura (ale nie otoczenia, a samego silnika) w jakiej dany olej może być stosowany. Oleje o symbolach 40 i 50 zapewniają idealne smarowanie silnika w bardzo wysokich temperaturach roboczych, spotykanych w jednostkach usportowionych, sportowych lub przeznaczonych do bardzo intensywnej pracy.

I tak, zwracając uwagę na specyfikację, możemy wywnioskować czy dany olej jest syntetyczny, czy też mineralny. Najłatwiej zobrazuje to tabelka:

Czym są klasyfikacje oleju silnikowego? O czym informują nas zamieszczane w ich ramach oznaczenia?

Kolejnym oznaczeniem, jakie znajdziecie na opakowaniach olejów silnikowych, jest oznaczenie odnoszące się do klasyfikacji jakościowej. Dwoma najważniejszymi klasyfikacjami w tym przypadku są klasyfikacje API oraz ACEA.

1. API (American Petroleum Institute) – klasyfikacja ta dzieli oleje na te dla silników benzynowych (oznaczenia zaczynające się od „S”, np. SN, SM, SL) oraz dla silników Diesla (oznaczenia zaczynające się od „C”, np. CK-4, CJ-4). Im dalsza litera w alfabecie po „S” lub „C”, tym nowsza i wyższa norma jakościowa.
2. ACEA (Association des Constructeurs Européens d'Automobiles) – ta klasyfikacja jest bardziej szczegółowa, a opracowana została dla rynku europejskiego. W jej ramach występują oznaczania:
   • A/B – oleje dla silników benzynowych i Diesla (np. A3/B4, A5/B5). Różnią się wymaganiami dotyczącymi oszczędności paliwa i ochrony silnika;
   • C – oleje typu Low SAPS/Mid SAPS (o obniżonej zawartości popiołów siarczanowych, fosforu i siarki). Są one niezbędne dla silników wyposażonych w filtry cząstek stałych (DPF/FAP dla Diesla, GPF dla benzynowych), ponieważ chronią te filtry przed zapychaniem. Oznaczenia to np. C1, C2, C3, C4, C5.

Jak wybrać olej silnikowy do swojego auta? Czym warto się przy tym kierować?

Jeśli już wiemy, co oznaczają specyfikacje olejów silnikowych, możemy zabrać się za wybranie odpowiedniego oleju. Generalnie zasada powinna być jedna – należy stosować się do zaleceń producenta. Oczywiście, jeśli kupujemy auto prosto z salonu, problemu nie ma żadnego, bowiem wszelkie informacje są zawarte w instrukcji obsługi auta. Problem może jednak nastąpić wówczas, gdy kupimy samochód z drugiej ręki. Jeśli posiadamy informację o tym, z jakiego rodzaju oleju korzystał poprzedni właściciel, w większości przypadków powinniśmy lać olej o takiej samej specyfikacji.

Jak przebiega wymiana oleju silnikowego? Na jaki olej wymieniamy ten zużyty?

Jeśli nie wiemy, jaki olej silnikowy użyty był ostatnio, przy wyborze nowego powinniśmy kierować się przede wszystkim... zdrowym rozsądkiem. Wielu kierowców w przypadku aut w „średnim wieku” leje olej półsyntetyczny, który ma lepsze właściwości niż mineralny. Najgorszą opcją jest łamanie wszelkich reguł dotyczących klas lepkości, jakości oraz kierowanie się tylko i wyłącznie ceną produktu.

Wśród kierowców wciąż pokutuje mit odradzający korzystanie z oleju syntetycznego, jeśli poprzednio był wykorzystywano olej mineralny. Syntetyk ma dużo lepsze właściwości oczyszczające i w sytuacji, gdy poprzedni właściciel stosował olej mineralny, niektórzy obawiają się, że może to spowodować wypłukanie osadów i rozszczelnienie silnika. Mit ten jednak nie ma żadnego uzasadnienia, chyba że mówimy o jednostkach na skraju swojej żywotności. Wówczas faktycznie wypłukanie osadów może odsłonić spore nieszczelności, ale równie zużyty silnik z reguły i tak niedługo nadawałby się wyłącznie na złom.

Inaczej rzecz ma się z silnikami, które powstawały z myślą wyłącznie o olejach mineralnych. Większość obecnych w nich uszczelnień wykonywana była z gumy o specyfikacji nie przystosowanej do działania ze związkami zawartymi w oleju syntetycznym. Dlatego też dla silników dwu zaworowych starszej konstrukcji o relatywnie dużym przebiegu, w zupełności wystarczą oleje mineralne.

Jak często należy wymieniać olej silnikowy? Co ile kilometrów taka wymiana?

Jeśli już zdefiniujemy odpowiedni olej silnikowy do naszego samochodu, powstaje kolejne pytanie – co ile należy wymieniać olej silnikowy? Tutaj również decydujące znaczenie ma zalecenie producenta auta. Najczęściej normy producentów wyznaczają okres wymiany oleju w silnikach z zapłonem iskrowym po pokonaniu 30 tys. km. Z kolei w silnikach Diesla z wtryskiem bezpośrednim wartością graniczną jest 20 tys. km, a w pozostałych jednostkach wysokoprężnych – 15 tys. km. W nowszych samochodach o wymianie przypomina nam komputer pokładowy, zależnie od stanu oleju.

Dobrym zwyczajem jest sprawdzanie poziomu oleju co 1 tys. km, a najlepiej przy okazji  tankowania lub przed wyjazdem „w trasę”. Łatwo można zrobić to samodzielnie, za pomocą samego tylko bagnetu.

Pełną gamę olejów silnikowych do wszystkich aut znajdziecie na iParts.pl. W naszej bogatej ofercie znajdują się oleje silnikowe najlepszych światowych producentów, takich jak m.in.:

• Oleje silnikowe Castrol
• Oleje silnikowe ELF
• Oleje silnikowe GM
• Oleje silnikowe Mobil 1
• Oleje silnikowe Shell
• Oleje silnikowe Total

… i wiele, wiele innych. Zapraszamy do zakupów, gwarantujemy najwyższą jakość.

FAQ

Jakie są główne różnice pomiędzy olejami syntetycznymi, półsyntetycznymi i mineralnymi?

Oleje syntetyczne są najbardziej zaawansowane, produkowane chemicznie, oferują najlepszą ochronę, stabilność w szerokim zakresie temperatur i są przeznaczone do nowoczesnych silników. Oleje półsyntetyczne to mieszanka baz mineralnych i syntetycznych, stanowiąca kompromis między ceną a jakością. Oleje mineralne są najprostsze, rafinowane z ropy naftowej, mają najniższą cenę, ale gorsze właściwości i są przeznaczone głównie do starych silników.

Czy zawsze należy stosować olej syntetyczny, jeśli producent na to pozwala?

Tak, oleje syntetyczne zapewniają zdecydowanie bardziej wydajną ochronę i chłodzenie niż oleje mineralne, lepiej radzą sobie także z rozszczepianiem cząstek stałych. Mają niską lepkość w niskich temperaturach, zapewniając skuteczne smarowanie nawet podczas zimnego rozruchu. Jeśli producent samochodu zaleca lub pozwala na użycie oleju syntetycznego, jest to zawsze najlepszy wybór dla optymalnej pracy i długowieczności silnika.

Czy zmiana oleju z mineralnego na syntetyczny w starszym samochodzie może spowodować rozszczelnienie silnika?

Mit o rozszczelnieniu silnika po zmianie z oleju mineralnego na syntetyczny jest w dużej mierze nieuzasadniony. Nowoczesne oleje syntetyczne zawierają dodatki bezpieczne dla uszczelnień. Problem mógłby wystąpić jedynie w przypadku bardzo zużytych jednostek, gdzie osady z oleju mineralnego uszczelniały istniejące już, bardzo wyraźne nieszczelności. Wypłukanie tych osadów przez syntetyk mogłoby te nieszczelności odsłonić. Jednak taki silnik i tak byłby już na skraju swej żywotności.