Jaki olej należy wybierać dla aut z filtrem cząstek stałych DPF/FAP? Dlaczego wybór oleju silnikowego ma tak duże znaczenie?
Zróżnicowanie wśród olei silnikowych jest całkiem spore. Mamy oleje do turbodoładowanych jednostek Diesla, do jednostek po donsizingu czy do aut z filtrami cząstek stałych DPF lub FAP. Co wyróżnia te ostatnie i czy faktycznie warto ich używać?

Konstruktorzy nowoczesnych samochodów co i rusz wprowadzają jakieś rozwiązania mające na celu poprawię osiągów jednostki napędowej, zmniejszenie masy pojazdu, zmniejszenie spalania oraz emisji niebezpiecznych związków wydalanych przez układ wydechowy. Aby ich pomysły mogły zaistnieć, specjaliści odpowiedzialni za produkcję olejów silnikowych muszą zrobić wszystko, aby w tych nowych warunkach i nowych układach smarowanie, chłodzenie oraz czyszczenie jednostki napędowej pozostawało na odpowiednim poziomie. Ta ciągła gonitwa za nowymi rozwiązaniami przynosi skutek w postaci coraz to lepszych i nowocześniejszych środków smarnych, spełniających bardzo konkretne wymagania. Takim środkiem smarnym mającym spełnić bardzo konkretne wymagania są oleje silnikowe LowSap, przeznaczone do diesli wyposażonych w filtry cząstek stałych. Czy oleje te spełniają swoje zadanie? Czym się charakteryzują i dlaczego warto ich używać?
Do czego służy filtr cząstek stałych? Czym jest DPF, a czym FAP?
W wersji klasycznej silniki Diesla mają tę przykrą przypadłość, iż na skutek spalania emitują do atmosfery sporo zanieczyszczeń (skutek spalania oleju napędowego) w postaci tzw. cząstek stałych. Te cząstki stałe do złudzenia przypominają drobinki doskonale znanej nam sadzy, jednak sadzy o bardzo niepokojącym, szkodliwym dla nas składzie. Kolejne normy unijne zmusiły konstruktorów aut z napędem Diesla do poszukania sposobu na poważną redukcję emisji cząstek stałych. Rozwiązaniem tym okazały się filtry cząstek stałych, występujące obecnie w dwóch podstawowych typach:
- Filtry DPF – suche filtry cząstek stałych
- Filtry FAP – mokre filtry cząstek stałych.
Filtry cząstek stałych wyłapują niesione ze strumieniem spalin cząstki stałe, zatrzymują je, a następnie w procesie spalania (w temperaturze powyżej 550 ℃) zamieniają w popiół. W ten sposób cząstki stałe są neutralizowane i rozkładane na dwutlenek węgla oraz wodę. Problem stanowi natomiast efekt uboczny procesu wypalania cząstek stałych, czyli popiół, który z czasem może doprowadzić do zapchania filtra.
Jakie znaczenie dla filtra cząstek stałych ma olej silnikowy? Jak i dlaczego wpływa na jego pracę?
Ponieważ problemem jest popiół zalegający w filtrze cząstek stałych, naturalną koleją rzeczy jest dążenie do tego, aby jego ilość ograniczyć do minimum. Co jednak ma z tym wspólnego olej silnikowy? Przecież popiół w filtrze DPF/FAP jest efektem spalania oleju napędowego, a nie silnikowego? Otóż, tylko w teorii. W praktyce bowiem w bardzo wielu przypadkach olej silnikowy przedostaje się do paliwa i wraz z nim trafia do komory spalania. Tam olej ulega spaleniu i pod postacią „wzbogaconych” cząstek stałych przechodzi w końcu do filtra DPF lub FAP. Cząstki stałe powstałe na skutek spalenia paliwa z niewielką choćby domieszką oleju silnikowego mają inny skład i po wypaleniu wytwarzają znacznie więcej znacznie bardziej problematycznego popiołu. Tak dzieje się przynajmniej za każdym razem, gdy używacie standardowego, wysokopopiołowego oleju silnikowego. A co się stanie, jeśli do auta z filtrem cząstek stałych wlejecie niskopopiołowy olej silnikowy LowSap?
Czym są oleje niskopopiołowe? Dlaczego do aut z filtrem cząstek stałych należy używać olejów LowSaps?
Aby ograniczyć ilość popiołu wytrącanego w procesie wypalania cząstek stałych, niezbędny okazał się być specjalny olej silnikowy, tzw. olej niskopopiołowy lub inaczej olej LowSap. Za wytrącanie się popiołu w przypadku każdego oleju odpowiadają nie same bazy olejowe, ale wszelkiego typu dodatki uszlachetniające. Ponieważ jednak z dodatków tych w żadnym razie nie wolno nam rezygnować, pozostaje jedynie modyfikacja ich składu. I taki też proces przeprowadzili twórcy olejów niskopopiołowych. Musieli oni zminimalizować zawartość w oleju silnikowym takich pierwiastków, jak wapń, fosfor oraz cynk, a przede wszystkim najgorszej i absolutnie najgroźniejszej dla filtrów DPF/FAP siarki. Siarka bowiem, na skutek wypalania cząstek zawierającej ją sadzy, zmienia się w popiół siarczany zalegający w filtrach w dużej ilości. Oleje dedykowane silnikom stosowanym w samochodach z filtrami DPF lub FAP bez wyjątku muszą odznaczać się niską zawartością wspomnianych pierwiastków, a zwłaszcza samej siarki.
Jakiego typu oleje silnikowe do aut z filtrami DPF/FAP znajdują się na naszym rynku? Czym różnią się od siebie poszczególne oleje LowSaps?
Amerykańska organizacja ACEA, odpowiedzialna m.in. za normy olejów samochodowych, rozróżnia 4 grupy olejów LowSap, którymi są:
- Oleje klasy C1 – oleje o niskim stopniu lepkości, w których zawartość siarczanów wynosi maksymalnie 0,5%, zalecane do silników Mazdy, Jaguara oraz Mitsubishi.
- Oleje klasy C2 – oleje typu MidSaps o niskim stopniu lepkości i zawartości siarczanów na poziomie maksymalnie 0,8%. Oleje te zalecane są dla silników Peugeota, Fiata, Toyoty, Hondy, Subaru.
- Oleje klasy C3 – kolejna kategoria olejów typu MidSaps o lepkości wyższej niż 3,5MPa.s i zawartości siarczanów na poziomie maksymalnie 0,8%. Te oleje zalecane są do silników marek KIA, BMW, Nissana, Fiata, Suzuki.
- Oleje klasy C4 – to oleje najwyższej jakości, typu LowSaps, o zawartości siarczanów na poziomie poniżej 0,5% i zalecane do silników Renault ze specyfikacją RN720.
Pamiętajcie, że oleje niskopopiołowe LowSaps pozwolą Wam znacząco wydłużyć żywotność filtra cząstek stałych każdego typu, zarówno DPF, jak i FAP. Przy obecnych cenach nowych filtrów, stosowanie ich w dieslach z filtrami FAP/DPF należy uznać za przejaw zdrowego rozsądku.