Statystyki pokazują, że jazda na oponach sezonowych, a więc na zmianę letnich oraz zimowych, preferowana jest przez co najmniej 60% kierowców. Czy wynika to z przepisów polskiego prawa? Czy za brak popularnych „zimówek” grozi w Polsce mandat?

Regulowanie przez przepisy prawa kwestii używania opon zimowych nie jest w Europie niczym niezwykłym. Istnieje naprawdę spora liczba państw, które ustawowo nakazują kierowcom zakładanie opon zimowych i jazdę na nich przez całą zimę. W gronie tych krajów znajdują się obecnie m. in.: Niemcy, Czechy, Słowacja, Austria, Litwa, Finlandia, Norwegia, Estonia oraz Łotwa. Już po tej liście widać od razu, że obowiązek używania opon zimowych to zjawisko typowe dla państw ze Środkowej i Północnej Europy, gdzie zimy bywają wyjątkowo srogie, a już na pewno potrafią zaskakiwać nagłą zmiennością pogody. Skoro geograficznie Polska również należy te tej grupy, logicznym wydawałoby się, że obowiązek jazdy na „zimówkach” będzie tu rozwiązaniem oczywistym, a za brak opon zimowych grozić będą mandaty karne. Okazuje się jednak, że sprawa wcale nie jest taka oczywista. Dlaczego?

Czy za brak opon zimowych lub letnich grozi w Polsce mandat karny? Co polskie prawo mówi o wymianie opon sezonowych?

W porównaniu do wymienionych wyżej państw europejskich, w Polsce przepisy prawa przynajmniej w tym względzie zdają się powierzać wszystko rozsądkowi i dobrej woli kierowców. W ustawie Prawo o ruchu drogowym nawet najskrupulatniejsi prawnicy nie są w stanie doszukać się ani słowa o tym, iż polscy kierowcy mają obowiązek jazdy podczas miesięcy zimowych na tzw. „zimówkach”. Oznacza to, że w polskim prawie obowiązek używania opon zimowych nie występuje, tak samo jak nie występuje obowiązek używania opon letnich.

Nasze przepisy nie rozróżniają pod tym względem opon sezonowych (letnich i zimowych) oraz opon wielosezonowych, skupiając się przede wszystkim na ich stanie i zdatności do użycia. A skoro przepisy milczą na temat opon zimowych, żaden kierowca poruszający się po polskich drogach – bez względu na porę roku – nie musi obawiać się tego, iż otrzyma mandat karny za nie używanie opon zimowych lub letnich w tych miesiącach i przy tych warunkach, w których jest to wskazane. Nie oznacza to jednak, że nie otrzyma on w ogóle mandatu związanego z posiadanymi oponami. Faktem jest natomiast, że na terenie Rzeczpospolitej Polskiej możemy używać opon sezonowych lub wielosezonowych, kierując się wyłącznie własnym rozsądkiem, chęcią oraz doświadczeniem. Choć nadal konsekwencje niewłaściwego doboru opon musimy ponieść samodzielnie, zgodnie z literą prawa i – co bardzo ważne – zgodnie z ustaleniami naszego ubezpieczyciela.

Co mówią o oponach obowiązujące u nas przepisy ruchu drogowego? Jaki mandat może dostać kierowca za niewłaściwe opony?

Kwestia ogólna dotycząca opon samochodowych nie jest zawarta wprost w przepisach ustawy Prawo o ruchu drogowym, możemy tam natomiast znaleźć przepisy, które określają zasady, jakimi powinniśmy się kierować. Przepisami tymi są m. in.:

  • Art. 3. „Obowiązki uczestnika ruchu w zakresie bezpieczeństwa” – w pkt. 1 stanowi, iż: Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze są obowiązani zachować ostrożność albo gdy ustawa tego wymaga - szczególną ostrożność, unikać wszelkiego działania, które mogłoby spowodować zagrożenie bezpieczeństwa lub porządku ruchu drogowego, ruch ten utrudnić albo w związku z ruchem zakłócić spokój lub porządek publiczny oraz narazić kogokolwiek na szkodę. Przez działanie rozumie się również zaniechanie.
  • Art. 66. „Wymagania techniczne pojazdu uczestniczącego w ruch” – Pojazd uczestniczący w ruchu ma być tak zbudowany, wyposażony i utrzymany, aby korzystanie z niego:
    1. nie zagrażało bezpieczeństwu osób nim jadących lub innych uczestników ruchu, nie naruszało porządku ruchu na drodze i nie narażało kogokolwiek na szkodę;
    2. nie zakłócało spokoju publicznego przez powodowanie hałasu przekraczającego poziom określony w przepisach szczegółowych;
    3. nie powodowało wydzielania szkodliwych substancji w stopniu przekraczającym wielkości określone w przepisach szczegółowych;
    4. nie powodowało niszczenia drogi;
    5. zapewniało dostateczne pole widzenia kierowcy oraz łatwe, wygodne i pewne posługiwanie się urządzeniami do kierowania, hamowania, sygnalizacji i oświetlenia drogi przy równoczesnym jej obserwowaniu;
    6. nie powodowało zakłóceń radioelektrycznych w stopniu przekraczającym wielkości określone w przepisach szczegółowych.

Na podstawie tych oraz innych przepisów polskiego prawa, kierowcy poruszający się na oponach stanowiących zagrożenie dla bezpieczeństwa w ruchu drogowym (np. z bieżnikiem o wysokości poniżej dopuszczalnego 1,6 mm) mogą spodziewać się podczas każdej kontroli policyjnej mandatu karnego w wysokości 500 zł. Skrajnie zły stan opon grozić może znacznie poważniejszymi konsekwencjami.

Czy możemy spodziewać się w Polsce nakazu używania opon zimowych? Kiedy podobne przepisy mogą wejść w życie?

Pomysł wprowadzenie obowiązku używania opon zimowych wraz z mandatami dla kierowców, którzy się to tego nie dostosują, powraca regularnie co jakiś czas. Rok temu, w 2020 roku, kwestia ta wróciła za sprawą jednej z posłanek domagającej się uchwalenia stosownych przepisów. Na początku tego roku, w 2021, temat obowiązkowej jazdy na „zimówkach” stał się z kolei głośny za sprawą apelu Polskiego Związku Przemysłu Oponiarskiego, którego eksperci opierali sią na wielu skrupulatnych wyliczeniach i zagranicznych obserwacjach. Jak na razie ostatnia wydana przez Ministerstwo Infrastruktury opinia, nie pozostawia złudzeń co do tego, iż kierowcy w Polsce nie muszą obawiać się w najbliższej przyszłości żadnych zmian nakazujących jazdę na oponach zimowych czy mandatów z ich nieposiadanie. Jak przyznał sekretarz stanu w tym resorcie, Rafał Weber, Ministerstwo Infrastruktury aktualnie nie prowadzi i w najbliższej perspektywie nie przewiduje prac legislacyjnych zmierzających do wprowadzenia okresowego obowiązku stosowania opon zimowych w pojazdach.